Baş ve boyun sitolojisi endikasyonları

Baş ve boyun bölgesi çok sayıda organ, değişik tipte doku ve her bir organ ile  dokuyu  için çok sayıda hücre tipi içerir.

“Baş ve boyun” tümörleri veya baş ve boyun patolojisi dediğimizde neyi kastederiz?

• Genel olarak: bu bölgenin iç yüzeyine ait lezyon veya tümörler
• Özel olarak: nazal, paranazal, nazofarengeal, hipofarengeal, laringo-trakeal, ağız boşluğu, orofaringeal, tükürük bezleri ilişkili lezyonlar ve odontojenik kulak lezyonları (WHO 2005)
•  Yukarıdakilere ek olarak: damar tümörleri, lenfoma, deri tümörleri, deri eki tümörleri, lakrimal bez lezyonları, tiroid.

Baş ve boyun tümör patolojisinin karakteristik özellikleri nedir?

• Anatomik bölge
• Bu lezyonların bir kısmının ait oldukları bölgeden kaynaklanan özellikleri vardır (nazofarengeal karsinom)
• Çevresel etki önemlidir
• Kanser gelişiminde etkili virüsler (HPV, EBV) 
• Uzak metastazlar nadir, lokal komplikasyonlar ise sıktır.

Esas tanı koydurucu sorular

• Ne tip doku aspire edildi?

Eğer örnekleme sitopatolog tarafından yapıldı ise cevap basittir, fakat başka yerde yapılıp laboratuvara getirilen yaymalar için daima tüm önemli klinik veri, semptomlar ve örnekleme şeklini bilmek gerekir.

Yaymanın genel hücresel özellikleri bize ne anlatır?

Lezyon benign mi, malign midir?

Kistik lezyonlar ve içerdiği sıvıda skuamöz hücre bulunması, skuamöz kistleri (lateral) veya nekrotik skuamöz hücreli karsinomda dökülen hücreleri temsil ediyor olabilir. Malignetiler de primer veya metastatik olabilir. Çoğu benign olan mikst tükürük bezi tümörlerinde hücresel pleomorfizm  tipiktir. Bir miktar atipik  hücre populasyonu varlığı asiner hücreli karsinom, hatta adenoid kistik karsinomu bile işaret ediyor olabilir.